Samfélag og saga

Í kjölfar Móðuharðinda (1783–1785), þegar um þriðjungur þjóðarinnar annaðhvort dó eða flúði, barst til konungs í Kaupmannahöfn tillaga sem nánast enginn nemur í sögubókum:

Að flytja 1000 Íslendinga til Slesvíkur (nú hluti Þýskalands) og stofna þar "Íslendinganýlendu" með hernaðarlegu hlutverki.

Tillagan er rakin til Hans von Levetzow, stiftamtmanns, og sumir segja að Stefán Þórarinsson hafi stutt hugmyndina.

Ætlað var að fá ungmenni (18–30 ára) sem væru herfærir, gætu ræktað land og myndað hálfhernaðarlega nýlendu sem myndi tryggja hollustu Íslands og nýta "ónotaðan" íbúaflótta.

Heimildir:

Dansk Nationalarkiv, einkabréf og tillögur til Rentukammersins 1786.

Hvers vegna var þetta aldrei framkvæmt?

Konungssinnar í Kaupmannahöfn töldu að nýlenda úr "uppreisnargjörnu fólki" væri áhættusöm.

Fækkun í íslensku mannfjöldanum var þegar svo mikil að Danir sáu frekar þörf á að endurbyggja Ísland en tæma það frekar.

Þetta komst aldrei í lög eða framkvæmdaáætlun. Það er aðeins til í bréfaskiptum og forvinnslu stjórnsýslu, en ekki í lögum eða formlegum tilskipunum – og því oft síað úr sagnfræðiritum nema við beina leit í skjölum danska ríkisarkívsins.